Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2008
Ζωγραφιές για το δάσος
Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2008
Διαγωνισμός "ξεμπλόγκαρε"
Ο διαγωνισμός «Ξεμπλόγκαρε» απευθύνεται σε μαθητές δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων από όλη την Ελλάδα, που φοιτούν σε σχολεία αναγνωρισμένα από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και έχει στόχο να εμπνεύσει τους μαθητές να σκεφθούν, να φανταστούν, να περιγράψουν, να μοιραστούν ιδέες και να παρουσιάσουν το δικό τους «κόσμο» μέσα από το Διαδίκτυο. Οι μαθητές καλούνται, μόνοι ή σε ομάδες συμμαθητών από το ίδιο σχολείο, να δημιουργήσουν ένα μοναδικό προσωπικό ιστολόγιο (blog) με πρωτοποριακό και συνάμα εκπαιδευτικό περιεχόμενο, διαγωνιζόμενοι για σημαντικά έπαθλα.
Η υποβολή των συμμετοχών στον διαγωνισμό ξεκίνησε στις 11.02.08 και τελειώνει στις 16.05.08. Αφού υποβληθούν, οι συμμετοχές - ιστολόγια θα αξιολογηθούν από Ειδική Επιτροπή, η οποία θα αποτελείται από 5 μέλη - ειδικούς επιστήμονες, με μεγάλη εμπειρία σε θέματα Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνιών αλλά και στην αξιολόγηση ιστοσελίδων.
Τα έξι καλύτερα και πιο πρωτότυπα ιστολόγια (blogs) θα ανακοινωθούν στην ιστοσελίδα του διαγωνισμού www.kseblogare.gr μέχρι τις 15.09.08 και θα βραβευτούν σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα με πρωτοβουλία των ΥΠΟΙΟ και ΥΠΕΠΘ και παρουσία των μαθητών που θα βραβευθούν. Τα έπαθλα των νικητών είναι χρηματικά και η κάθε κατηγορία θα βραβευθεί με ένα συγκεκριμένο ποσό.
ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
| ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ | |
| Οι Εθνικοί Δρυμοί της Ελλάδας είναι φυσικές περιοχές που έχουν ιδιαίτερη οικολογική σημασία εξαιτίας της σπανιότητας και της ποικιλομορφίας της χλωρίδας και πανίδας τους, των γεωμορφολογικών σχηματισμών, του υπεδάφους, των νερών, της ατμόσφαιρας και γενικά του φυσικού περιβάλλοντός τους. | Ο σκοπός για τον οποίο ιδρύθηκαν: α. Να αφεθεί η φύση ελεύθερη, ανεπηρέαστη από εξωτερικές επιδράσεις, να ακολουθήσει τις δικές της διεργασίες. |
| Η συνειδητοποίηση της αλλοίωσης και καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος και του τοπίου και η αναγνώριση, σε μεγάλη κλίμακα, του κινδύνου να εξαφανισθούν απ' τον πλανήτη πολλά είδη της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας, είχε ως αποτέλεσμα την κινητοποίηση της ανθρωπότητας για τη λήψη μέτρων αντιστροφής της καταστροφικής αυτής πορείας. | Οι πρώτες συστηματικές προσπάθειες για την προστασία της φύσης αρχίζουν πριν από ενάμισυ περίπου αιώνα, με την θέσπιση αποσπασματικών ρυθμίσεων και απαγορεύσεων για την προστασία ιδίως των ειδών που κινδύνευαν άμεσα με εξαφάνιση. Παράλληλα ισχυρές ομάδες πίεσης από προσωπικότητες της εποχής εκείνης και άτομα με ιδιαίτερες ευαισθησίες, πιέζουν τις κυβερνήσεις για την αυστηρή προστασία ορισμένων περιοχών, με σκοπό να εξασφαλιστεί η επιβίωση της άγριας ζωής και η διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος. Δημιουργείται έτσι ο θεσμός των "προστατευόμενων περιοχών", που αποτελεί έκτοτε το πιο σημαντικό μέτρο για την προστασία της φύσης, των ειδών και των οικοσυστημάτων της. Με την εξέλιξη του θεσμού αυτού και την υιοθέτηση αργότερα της "ενεργού διαχείρισης" των φυσικών αυτών περιοχών, συνειδητοποιείται ότι αποτελούν πολύτιμα στοιχεία, όχι μόνο για τη συμβολή τους στην διατήρηση πολύτιμων οικολογικών αξιών, αλλά και για την ικανοποίηση ευρύτερων κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών του ανθρώπου. |
| Η χώρα μας δεν θα μπορούσε να μείνει αδιάφορη στις προσπάθειες που γίνονταν σε παγκόσμια κλίμακα για την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Είναι γνωστό άλλωστε ότι η ελληνική φύση είναι προικισμένη με πλούσια αυτοφυή χλωρίδα και άγρια πανίδα σπάνιας ποικιλίας σε είδη, με αντιπροσωπευτικούς βιοτόπους, με ιδιαίτερους φυσικούς, γεωμορφολογικούς και φυσιογραφικούς σχηματισμούς και με μοναδικά τοπία απαράμιλλης ομορφιάς και ιδιαίτερων φυσιογνωμικών στοιχείων. Εξάλλου είναι διεθνώς αναγνωρισμένο ότι η φυσική κληρονομιά της Ελλάδας είναι εξαιρετικά σημαντική. | Η αποφασιστικότερη κίνηση στα θέματα προστασίας της φυσικής μας κληρονομιάς, γίνεται το 1937 με την έκδοση του Α.Ν. 856/1937. Ο Νόμος αυτός προέβλεπε την ίδρυση σ' ολόκληρη τη χώρα (εκτός από τα νησιά) μέχρι πέντε "Εθνικών Δρυμών", ως περιοχών με ειδικό καθεστώς προστασίας με σκοπό την "προστασία της χλωρίδας, βελτίωση και αύξηση της πανίδας, διατήρηση των γεωμορφολογικών σχηματισμών, προστασία των φυσικών καλλονών, ανάπτυξη του τουρισμού και διενέργεια επιστημονικών (ιδιαίτερα φυτογεωγραφικών) και δασικών ερευνών". Εφαρμόζεται δηλαδή και στη χώρα μας ο θεσμός των "προστατευόμενων περιοχών" που αποτελεί από τότε το σπουδαιότερο μέτρο για την προστασία και διατήρηση της φυσικής μας κληρονομιάς. |
| Χρησιμοποιήθηκε ο όρος "εθνικός δρυμός" αντί του όρου "εθνικό πάρκο" (national park) που είχε επικρατήσει σε άλλες χώρες. Κι αυτό γιατί θεωρήθηκε οτι οι αξίες της φύσης που έχουν ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας βρίσκονται κυρίως στον ορεινό χώρο, σε απομονωμένες περιοχές "παρθένας φύσης" (εκεί άλλωστε επελέγησαν οι πρώτοι δρυμοί μας και το ίδιο συνέβη και με τις περισσότερες περιοχές που είχαν χαρακτηριστεί προστατευόμενες μέχρι τότε σε παγκόσμια κλίμακα). | Ο πρώτος εθνικός δρυμός ιδρύθηκε το 1938 στο μυθικό βουνό μας, τον Όλυμπο. Λίγο αργότερα, μέσα στον ίδιο χρόνο, θεσμοθετήθηκε ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού. Το 1969 ο Νόμος 856/1937 ενσωματώθηκε στο Δασικό Κώδικα (Ν.Δ. 86/1969 άρθρα 79,80,81) και όπως τροποποιήθηκε αργότερα με το Ν.Δ. 966/1971 (ΦΕΚ 192 Α) και ισχύει σήμερα, προβλέπει, εκτός των "Εθνικών Δρυμών", τη δυνατότητα θέσπισης δύο ακόμη κατηγοριών προστατευόμενων περιοχών:
|
| Οι επιμέρους περιοχές στις τρεις αυτές κατηγορίες κηρύσσονται με Προεδρικό Διάταγμα, μετά από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, εκτός από μεμονωμένα δέντρα ή συστάδες δέντρων που κηρύσσονται ως Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. | Αρμόδιες για την προστασία και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, που κηρύσσονται σύμφωνα με το Ν.Δ. 996/1971, είναι οι περιφερειακές δασικές αρχές στον τόπο που βρίσκονται, σε συνεργασία με το αντίστοιχο Τμήμα της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. |
| Οι Δρυμοί είναι "Εθνικοί" με την έννοια ότι έχουν ιδιαίτερη αξία για όλο το έθνος εξαιτίας της απαράμιλλης ομορφιάς και των ευκαιριών που προσφέρουν για έρευνα, εκπαίδευση και αναψυχή. | Η διαχείριση γίνεται στα πλαίσια των αρχών που καθορίζονται από το Ν.Δ. 996/71. Σύμφωνα με το διάταγμα αυτό, οι Εθνικοί Δρυμοί αποτελούνται από τον πυρήνα, έκτασης 1.500 ha, και την περιφερειακή ζώνη έκτασης τουλάχιστον ίσης με το πυρήνα. |
| Κάθε εθνικός δρυμός έχει το δικό του Διαχειριστικό Σχέδιο και Ειδικό Κανονισμό του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, που κατευθύνουν τις δράσεις των αρμοδίων αρχών. | Εκτός απ' τη σημασία τους για το ίδιο το έθνος, οι Εθνικοί Δρυμοί της χώρας μας αποτελούν περιοχές για τις οποίες η Ε.Ε. δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εννέα από τους δέκα Δρυμούς (εκτός του Σουνίου) περιλαμβάνονται στον κατάλογο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (Special Protection Areas - S.P.A.) της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, στα πλαίσια της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ "για τα άγρια πτηνά". Πρόκειται δε να ενταχθούν στο διευρωπαϊκό δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών "NATURA 2000", στα πλαίσια της Οδηγίας 92/43 ΕΟΚ "για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας". |
Ο Εθνικός δρυμός είναι ένα οικοσύστημα ή βιότοπος με μεγάλη οικολογική αξία που παραμένει ανεπηρέαστος ή έχει επηρεαστεί ελάχιστα απο ανθρώπινες δραστηριότητες και στον οποίο διατηρείται μεγάλος αριθμός και ποικιλία οικολογικών, βιολογικών, γεωμορφολογικών και αισθητικών στοιχείων. Οι γεωμορφολογικοί σχηματισμοί και το οικολογικό περιβάλλον των φυτών και των ζώων παρουσιάζουν επιστημονικό, εκπαιδευτικό καθώς και αναψυχικό ενδιαφέρον. Ένας Εθνικός δρυμός μπορεί να περιλαμβάνει δάση, λιβάδια, λίμνες, ποτάμια, οικισμούς, καθώς και ιστορικά - αρχαιολογικά ευρήματα και μνημεία.
Υπεύθυνος φορέας για τη φύλαξη των εθνικών δρυμών είναι η Δασική υπηρεσία. Οι επισκέπτες επιτρέπεται να εισέρχονται στο χώρο κάτω απο ειδικές συνθήκες για επιμόρφωση, έρευνα ή αναψυχή. Στους Δρυμούς επιτρέπονται οι ήπιες δραστηριότητες και δεν επιτρέπεται η φθορά των γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών.
Οι εθνικοί δρυμοί της Ελλάδας
Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη η οποία απέκτησε εθνικό δρυμό, το 1938 όπου ιδρύθηκαν εθνικοί δρυμοί στον Όλυμπο και τον Παρνασσό. Συνολικά η Ελλάδα διαθέτει 10 εθνικούς δρυμούς που καλύπτουν περίπου 840.000 στρέμματα ξεχωρίζοντας ο καθένας για τα δικά του στοιχεία. Εκτός από τους δύο που προαναφέρθηκαν, από τους παλιότερους είναι της Πάρνηθας που χαρακτηρίστηκε το 1961, στον Αίνο και τη Σαμαριά το 1962, στην Οίτη και την Πίνδο το 1966 ενώ το 1973 στο Βίκο και το 1974 στο Σούνιο και τις Πρέσπες. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι στη χώρα μας, υπάρχουν και πολλές άλλες αξιόλογες περιοχές με τεράστιο φυτικό και ζωικό πλούτο. Ενδεικτικά αναφέρουμε περιοχές όπως, το δάσος Δαδιάς Έβρου (Θράκη), στο όρος Μπέλες και τη λίμνη Κερκίνη, το όρος Βόρας (Καϊμακτσαλάν), το όρος `Aθως, τις κορυφές της Κεντρικής Ροδόπης (Μακεδονία), τις κεντρικές κορυφές του Ταΰγετου, την Κοιλάδα Υδάτων Στυγός (Πελοπόννησος) και το όρος Δίρφη (Εύβοια).
Αναλυτική παρουσίαση εθνικών δρυμών
Εθνικός Δρυμός Ολύμπου
Ο πυρήνας του εθνικού δρυμού καταλαμβάνει έκταση 44.500 στρεμμάτων. Περιβάλλεται από τις κορυφές Μύτικας (2.917 μ.), Στεφάνι ή Θρόνος Δία (2.909 μ.), Σκολιό (2.911 μ.), Σκάλα (2.866 μ.), Προφήτης Ηλίας (2.786 μ.), Άγιος Αντώνιος (2.815 μ.) κ.ά., οι οποίες περικλείουν τη χαράδρα του Μαυρόλογγου, το οροπέδιο των Μουσών και την κοιλάδα του ποταμού Ενιπέα. Η περιφερειακή ζώνη του δρυμού δεν έχει καθοριστεί.
Βλάστηση-χλωρίδα: η βλάστηση στον εθνικό δρυμό Ολύμπου ποικίλλει ανάλογα με το υψόμετρο. Έτσι, στις περιοχές χαμηλού και μέσου υψομέτρου συναντούμε διάφορους θάμνους (μεσογειακή μακία), πουρνάρια, κουμαριές κ.λπ., ενώ στις περιοχές με μεγάλο υψόμετρο, δάση από μαυρόπευκα, ρόμπολα (είδος πεύκου, ανθεκτικό στα χιόνια), μακεδονίτικα έλατα, δρύες, οξιές κ.λ.π.
Σε όλη την έκταση του Ολύμπου έχουν καταμετρηθεί 1.700 περίπου είδη φυτών, από τα οποία τα 25 είναι ενδημικά (δηλ. συναντώνται αποκλειστικά σε αυτό το μέρος της Ελλάδας) και μοναδικά στον κόσμο, λ.χ. Κεράστιο Θεοφράστου, Βιόλα του Ολύμπου, Κάρο του Αντάμοβιτς, Βερονίκη η Θεσσαλική, Κενταύρια Μεταβατική. `Αλλα σπάνια φυτά της περιοχής είναι το Lilium Chalcedonicum, η Kernera Saxatilis, το Sedum Stefco, o Galanthus Graecus κ.ά.
Πανίδα: το σπανιότερο μεγάλο θηλαστικό που ζει σήμερα στον Όλυμπο είναι το αγριόγιδο. Άλλα ζώα της περιοχής είναι τα αγριογούρουνα, τα τσακάλια, τα ζαρκάδια, οι αλεπούδες, οι νυφίτσες, οι λαγοί, τα τρωκτικά και οι νυχτερίδες. Η ορνιθοπανίδα του εθνικού δρυμού εκπροσωπείται από πλήθος αρπακτικών πουλιών, όπως ο χρυσαετός, ο γυπαετός, γεράκια, γύπες και πολλά σπάνια είδη, λ.χ. μαύρος δρυοκολάπτης, σταυρομύτης, χιονότσιχλα, χιονόστρουθος κ.λπ.
Καταφύγια: στον εθνικό δρυμό Ολύμπου λειτουργούν 4 καταφύγια.
Εθνικός δρυμός Παρνασσού
Ο πυρήνας του εθνικού δρυμού Παρνασσού καταλαμβάνει 36.000 στρέμματα. Περιλαμβάνει κορυφές χαμηλού και μέσου υψομέτρου και όχι τα ψηλότερα σημεία του βουνού (Γεροντόβραχος, Λιάκουρα κ.ά.). Η περιφερειακή ζώνη παραμένει απροσδιόριστη.
Βλάστηση-χλωρίδα: το μεγαλύτερο τμήμα του εθνικού δρυμού (30.000 στρέμματα) καλύπτεται από έλατα του είδους Abies Cephalonica, ανάμεσα στα οποία υπάρχουν κέδροι, μαυρόπευκα, αγριοκορομηλιές κ.ά.
Στον Παρνασσό διαβιώνουν 25 ενδημικά και πολλά άλλα σπάνια είδη φυτών, τα οποία όμως συναντώνται κυρίως στις ψηλότερες κορυφές, που δεν είναι ενταγμένες στα όρια του εθνικού δρυμού. Σπάνια είδη χλωρίδας εντός δρυμού είναι η Paeonia Parnassica, ο κόκκινος κρίνος (Lilium Chaladonicum), η Euphorbia Orphanidis, o Thymus Parnassicus κ.ά.
Πανίδα: στον εθνικό δρυμό Παρνασσού συναντώνται κοινά θηλαστικά, λ.χ. κουνάβια, ασβοί, αλεπούδες, λαγοί, σκίουροι και λύκοι. Ο πλούτος της ορνιθοπανίδας είναι τεράστιος: γύπες, γυπαετοί, γεράκια, χρυσαετοί, σταυραετοί, πετρίτσες, χρυσογέρακες, δρυοκολάπτες, πετροπέρδικες.
Παραμονή: ο εθνικός δρυμός δεν προσφέρει δυνατότητα παραμονής. Αυθημερόν εξορμήσεις μπορούν να γίνουν από την Αράχοβα, γραφική πόλη στους πρόποδες του Παρνασσού που απέχει 175 χλμ. από την Αθήνα, και τους Δελφούς. Κοντά στα όρια του δρυμού λειτουργούν οι χιονοδρομικές εγκαταστάσεις του Ε.Ο.Τ. (Φτερόλακκα, Κελλάρια) και του Αθηναϊκού Ομίλου Σκι (Γεροντόβραχος).
Εθνικός δρυμός Πάρνηθας
Απέχει 31 χλμ. από την Αθήνα. Ο πυρήνας του καταλαμβάνει 38.400 στρέμματα και εκτείνεται στα βόρεια του νομού Αττικής, στα σύνορα με το νομό Βοιωτίας. Περιλαμβάνει τις ψηλότερες κορυφές της Πάρνηθας-Καραμπόλα (1.413 μ.), Όρνιο (1.350 μ.), Πλατύ Βουνό (1.163 μ.), Κυρά (1.160 μ.) κ.λπ.- το λειβάδι Μπάφι, το οροπέδιο της Μόλας, τις τοποθεσίες Αγία Τριάδα, Μετόχι κ.λπ. Η περιφερειακή ζώνη παραμένει ακαθόριστη.
Βλάστηση-χλωρίδα: το μεγαλύτερο τμήμα του δρυμού καλύπτεται από έλατα (Abies Cephalonica) και διάφορους θάμνους (μεσογειακή μακία). Στην Πάρνηθα έχουν καταμετρηθεί 1.000 περίπου ποικιλίες φυτών, από τις οποίες οι περισσότερες βρίσκονται εντός του δρυμού, λ.χ. ο κόκκινος κρίνος και η λευκή παιώνια. Μερικές από αυτές είναι ενδημικές της Αττικής όπως η Centaurea Pentelica, η Campanula Celsi, Dianthus Serratifolius. Υπάρχουν επίσης και άλλα ενδημικά φυτά της Ελλάδας, λ.χ. ο έβενος του Σίμπθορπ, το ηλιάνθεμo του Υμηττού, ο κρόκος ο αττικός, και η σκαμπιόζα του Υμηττού.
Πανίδα: η πανίδα του εθνικού δρυμού είναι ιδιαίτερα πλούσια σε είδη, φτωχή όμως σε πληθυσμούς. Υπάρχει πλήθος θηλαστικών (αλεπούδες, κουνάβια, ασβοί, σκίουροι, λαγοί, τρωκτικά, τσακάλια). Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του εθνικού δρυμού Πάρνηθας είναι τα εκατό περίπου ελάφια που ζουν ελεύθερα. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνει 113 είδη πουλιών, λ.χ. χρυσαετοί, γεράκια, πετροπέρδικες, μπούφοι, τσαλαπετεινοί, δρυοκολάπτες, κορυδαλλοί.
Εθνικός δρυμός Κεφαλονιάς
Ο μικρότερος σε έκταση εθνικός δρυμός της Ελλάδας (22.400 στρ.). Περιλαμβάνει δύο πυρήνες: τις κορυφές του βουνού Αίνου και την κορυφή του γειτονικού βουνού Ρουδίου. Η περιφερειακή ζώνη δεν έχει προσδιοριστεί.
Βλάστηση-χλωρίδα: κύριος σκοπός ίδρυσης του εθνικού δρυμού Αίνου ήταν η προστασία του βασικού ελληνικού τύπου ελάτου, του Abies Cephalonica, που αποτελεί και το μεγαλύτερο τμήμα της βλάστησης του δρυμού (17.000 στρ.). Μέσα στο ελατόδασος υπάρχουν διάφορα είδη θάμνων, φρύγανα, ποώδη φυτά κ.λπ. Η χλωρίδα του Αίνου είναι εξαιρετικά πλούσια σε ενδημικά και σπάνια είδη φυτών, λ.χ. βιόλα η κεφαληνική, σκουτελάρια η κεφαληνική, πόα η κεφαληνική, Silene Ionica, κόκκινη παιώνια, το Eryssimum Cephalonicum. Στο Ρούδι, στα ΒΔ του κύριου όγκου του Αίνου, υπάρχουν πολλοί θαμνώνες από πουρνάρια, κουμαριές, σχοίνους, χρυσόξυλα κ.λ.π.
Πανίδα: η πανίδα του εθνικού δρυμού Αίνου δεν είναι ιδιαίτερα πλούσια σε σπάνια είδη. Συναντώνται κυρίως λαγοί, νυφίτσες, αλεπούδες, κουνάβια, τυφλοπόντικες και διάφορα είδη ερπετών. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει 26 περίπου είδη (όρνια, φιδαετοί, ξεφτέρια, κοτσύφια, καρδερίνες, γεράκια, πέρδικες).
Εθνικός δρυμός Αίνου
Βρίσκεται στα Λευκά Όρη στην Κρήτη. Εκτείνεται από τη θέση Ξυλόσκαλο (βόρεια είσοδος του εθνικού δρυμού) ως τον όρμο της Αγίας Ρούμελης (νότια είσοδος), μία απόσταση 16 χλμ. Περιλαμβάνει το φαράγγι Σαμαριάς -μοναδικός σχηματισμός σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου- και οριοθετείται από τις κορυφές του Ψιλαφιού (1.903 μ.), του Γκίγκιλου (2.080 μ.) και του Βολακιά (2.116 μ.) στα δυτικά και από τις κορυφές του Μελινταού (2.133 μ.) και της Ψιρίστρας στα ανατολικά. Ο πυρήνας του εθνικού δρυμού Σαμαριάς έχει συνολική έκταση 51.000 στρέμματα. Η περιφερειακή ζώνη του δεν έχει οριστεί.
Ο εθνικός δρυμός περιλαμβάνει 22 πηγές, χείμαρρους και απότομους γκρεμούς, ύψους εκατοντάδων μέτρων. Το φαράγγι της Σαμαριάς είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης και συγκεντρώνει πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το πλάτος του φαραγγιού κυμαίνεται από 3-150 μ., με μικρότερο πλάτος στη θέση Πόρτες ή Σιδερόπορτες, όπου το ύψος των δύο πλευρών του φτάνει τα 600 μ. Το 1971 απονεμήθηκε στον εθνικό δρυμό το εθνικό δίπλωμα προστασίας της φύσης, το 1979 βραβεύτηκε με το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Α΄ Κατηγορίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ το 1981 η UNESCO τον ανακήρυξε ως "Απόθεμα της βιόσφαιρας" στο πλαίσιο του προγράμματος "`Ανθρωπος και Βιόσφαιρα" (Μ.Α.Β.).
Βασικό χαρακτηριστικό του εθνικού δρυμού Σαμαριάς είναι η πλούσια εναλλαγή τοπίων (σπήλαια, τρεχούμενα νερά, θαμνώνες, ορεινά λιβάδια και δάση), μέσα στα οποία διατηρούνται μνημεία από όλες σχεδόν τις περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας, όπως προϊστορικοί οικισμοί, οι πόλεις Τάρρα και Καινώ, το μαντείο και το ιερό του Απόλλωνα, παλαιοχριστιανικοί τάφοι και ενετικά κάστρα.
Βλάστηση-χλωρίδα: Η βλάστηση περιλαμβάνει κυπαρίσσια, πεύκα, πρίνους, πλατάνια και πουρνάρια. Η χλωρίδα της περιοχής είναι ιδιαίτερα πλούσια, περιλαμβάνει πάνω από 450 είδη, απ' τα οποία 70 είναι ενδημικά, όπως ο έβενος, ο δίκταμος, η αμπελιτσιά, η τραχεία πεύκη η κρητική, το ελίχρυσο, η ορνοβρυχίς, η τουλίπα κ.λ.π.
Πανίδα: Αφθονούν τα είδη ζώων στον εθνικό δρυμό Σαμαριάς. Πολλά απ' αυτά είναι ιδιαίτερα σπάνια, με πρώτο το σπανιότατο κρητικό αγριοκάτσικο ή αγρίμι ή κρι-κρι (Capra Aegagrus Cretensis), ενώ ακολουθούν το κρητικό κουνάβι (ζουρίδα), ο κρητικός ασβός ή άρκαλος, ο κρητικός αγκαθοποντικός, η κρητική νυφίτσα ή καλογιαννού, ο κρητικός αγριόγατος ή φουρόγατος. Επίσης, υπάρχουν σπάνια είδη ερπετών και αμφίβιων, λ.χ. η βομβίνη, η κολισαύρα, η τρανόσαυρα και το σαμιαμίδι. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνει σπάνια αρπακτικά πουλιά, όπως όρνια, γυπαετούς, σπιζαετούς και χρυσαετούς.
Παραμονή-διέλευση: O εθνικός δρυμός δεν προσφέρει καμία δυνατότητα παραμονής. Στον εγκαταλειμμένο οικισμό Σαμαριά, στη μέση περίπου του φαραγγιού, στις πηγές Νερούτσικο, Ρίζα Συκιάς, Βρυσί, Νερό της Πέρδικας και Κεφαλοβρύσια υπάρχουν χώροι ξεκούρασης για τους πεζοπόρους. Δυνατότητα παραμονής προσφέρει το χωριό Ομαλός, 5 χλμ. πριν από το Ξυλόσκαλο, όπου λειτουργεί και Μουσείο Φυσικής Ιστορίας για το δρυμό, και το χωριό Αγία Ρούμελη, με ξενοδοχεία, πανσιόν και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Εθνικός δρυμός Οίτης
Ανήκει στο νομό Φθιώτιδας και απλώνεται πάνω στο βουνό Οίτη, απέναντι από τον κάμπο της Λαμίας και την κοιλάδα του ποταμού Σπερχειού. Ο πυρήνας του εθνικού δρυμού εντοπίζεται στα δυτικά των χωριών Υπάτη, Καστανιά και Νιοχώρι, έχει συνολική έκταση 14.000 στρεμμάτων και περιλαμβάνει τη δεύτερη σε ύψος κορυφή της Οίτης, το Γρεβενό (2.116 μ.), τις κορυφές Σέμπι (2.086 μ.) και Αλύκαινα (2.056 μ.), το οροπέδιο Λιβαδιές και τις εκβολές του Γοργοπόταμου.
Βλάστηση-χλωρίδα: στις περιοχές με χαμηλό υψόμετρο η βλάστηση αποτελείται κυρίως από διάφορους θάμνους (μεσογειακή μακία), πουρνάρια, κέδρα και πικροδάφνες. Στις Λιβαδιές, στο ΝΔ τμήμα του δρυμού, κυριαρχεί η αγροστώδης μαραβίτσα ή τούφα και πολλά ενδημικά φυτά της χώρας μας. Στις περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο υπάρχουν τεράστια δάση με έλατα (Abies Cephalonica), ενώ κατά μήκος των ρεμάτων υπάρχει υδρόβια βλάστηση. Η χλωρίδα της Οίτης περιλαμβάνει πλήθος σπάνιων φυτών (λ.χ. Lilium Chalcedonicum, Viola Poetica, Gentiana Lutea, Viola Aetolica, Asperula Oetaea, Narcissus Poeticus) και αρκετά τοπικά ενδημικά, όπως Thlaspi Kotshyanum, Allium Phthioticum, Veronica Oetaea.
Πανίδα: Στον εθνικό δρυμό της Οίτης ζουν ζαρκάδια, λιγοστά ελάφια, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, σκίουροι και ασβοί. Το σπανιότερο είδος θηλαστικού που απαντά εκεί είναι το αγριόγιδο (Rupicaper Balcanicus). Από τα ερπετά και τα αμφίβια ιδιαίτερη αξία έχει ο αλπικός τρίτωνας, μικρό αμφίβιο, και η βομβίνη. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει χρυσαετούς, φιδαετούς, μπούφους, δεντρογέρακες, πέρδικες, δρυοκολάπτες, τσαλαπετεινούς κ.λ.π.
Ορμητήρια για αυθημερόν επισκέψεις στο δρυμό μπορούν να αποτελέσουν τα χωριά Υπάτη (21 χλμ. από Λαμία), Παύλιανη (44 χλμ. από Λαμία) και Καστανιά, όπου λειτουργούν ξενώνες, εστιατόρια και ιατρεία. 7 χλμ. δυτικά της Υπάτης υπάρχει η μονή του Οσίου Αγάθωνα, του 15ου αι., στην οποία λειτουργεί Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του δρυμού της Οίτης.
Εθνικός δρυμός Πίνδου (Βάλια Κάλντα)
Βρίσκεται στη Β.Α. Πίνδο και ανήκει στο νομό Γρεβενών. Ο πυρήνας (33.600 στρέμματα) περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της κοιλάδας Βάλια Κάλντα και οριοθετείται από τις κορυφές Αφτιά (2.082 μ.), Αβγό (2.117 μ.), Φλέγγα (2.159 μ.), Καπετάν-Κλειδί (2.086 μ.) και Μαυροβούνι (2.017 μ.). Η περιφερειακή ζώνη (67.800 στρέμματα) οριοθετείται από τις κορυφές Κόρμαλη (1.882 μ.), Αγκαθότοπος (1.924 μ.), Πυροστιά (1.967 μ.), Κακοπλεύρι (2.160 μ.) και Άσπρα Λιθάρια (1.731 μ.).
Βλάστηση-χλωρίδα: Xαρακτηριστικό της βλάστησης του δρυμού είναι τα απέραντα δάση με μαυρόπευκα, οξιές και ρόμπολα. Φυτρώνουν επίσης λίγα κοκκινόπευκα, δρύες, σφενδάμια και σορβιές, ενώ η παραποτάμια βλάστηση αποτελείται από πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα κ.λ.π.
Η χλωρίδα περιλαμβάνει αρκετά τοπικά ενδημικά και άλλα σπάνια είδη: Centaurea Vlachorum, Selene pindicola, Cerastium Vourinense, Viola albanica, Campanula Hawkinsiana, Trifolium Pilczii.
Πανίδα: H Βάλια Κάλντα αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό βιότοπο της αρκούδας. `Αλλα ζώα που συναντώνται στον εθνικό δρυμό είναι ο λύκος, το αγριογούρουνο, το ζαρκάδι, ο ασβός και ο σκίουρος. Επίσης, υπάρχουν πολλά είδη βατράχων (φρύνοι, πρασινοφρύνοι), ο αλπικός τρίτωνας, η βομβίνη, η σαλαμάνδρα, το νερόφιδο, η οχιά, η σαΐτα, η χερσοχελώνα, η τρανόσαυρα και η πρασινόσαυρα. Ιδιαίτερα πλούσια είναι η ορνιθοπανίδα. έχουν καταμετρηθεί 78 είδη πουλιών, από τα οποία πολλά είναι σπάνια αρπακτικά (φιδαετός, χρυσαετός, βασιλαετός, χρυσογέρακας, όρνιο, ξεφτέρι), 8 είδη δρυοκολαπτών (νανοτσικλιτάρα, παρδαλοτσικλιτάρα, βαλκανοτσικλιτάρα, πρασινοτσικλιτάρα κ.λπ.), σταυρομύτες, φλώροι, παπαδίτσες κ.ά.
Διαμονή: Καλύτεροι μήνες για επίσκεψη στον εθνικό δρυμό Πίνδου είναι οι Ιούνιος και Ιούλιος ή Οκτώβριος. Μέσα στα όρια του εθνικού δρυμού δεν προσφέρεται δυνατότητα διανυκτέρευσης. Τα πλησιέστερα χωριά για παραμονή είναι το Περιβόλι (45 χλμ. από τα Γρεβενά) και η Βοβούσα, όπου λειτουργεί ξενώνας. Εναλλακτική λύση αποτελεί το Μέτσοβο, που παρέχει όλες τις ανέσεις στον επισκέπτη.
Εθνικός δρυμός Βίκου - Αώου
Ανήκει στο νομό Ιωαννίνων και τοποθετείται στα βόρεια της πόλης των Ιωαννίνων, ανάμεσα στα Ζαγοροχώρια. Ο πυρήνας, έκτασης 34.120 στρεμμάτων, περιλαμβάνει το φαράγγι του Βίκου, τα χωριά Βίκος και Μονοδένδρι. Η περιφερειακή ζώνη, έκτασης 112.250 στρεμμάτων, απλώνεται στα βόρεια του πυρήνα και περιλαμβάνει τη χαράδρα του ποταμού Αώου, τα χωριά Μικρό και Μεγάλο Πάπιγκο και οριοθετείται από τις κορυφές Τσούκα (1.756 μ.), Γκαμήλα (2.490 μ.), Αστράκα (2.436 μ.) και τις περιοχές Κόνιτσα, Βραδέτο, Βίτσα και Κλειδωνιά. Το τοπίο του εθνικού δρυμού είναι μοναδικής ομορφιάς: το φαράγγι του Βίκου, η χαράδρα του Αώου, ο ποταμός Βοϊδομάτης και οι κορυφές της Τύμφης, τα παρθένα δάση και η άφθονη βλάστηση καθιστούν τον εθνικό αυτό δρυμό τον μεγαλοπρεπέστερο της χώρας μας.
Βλάστηση-χλωρίδα: Ιδιαίτερα πλούσια είναι η βλάστηση του δρυμού. καταμετριούνται 50 περίπου είδη δασικών δέντρων (μαυρόπευκα, μακεδονικά έλατα, κρανιές, φλαμουριές, δρύες, σφενδάμια, οξιές, ρόμπολα κ.ά.). Στις παραποτάμιες περιοχές φυτρώνουν πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα, ενώ στις περιοχές με μεγάλο υψόμετρο νανώδη φυτά, που αντέχουν στα χιόνια. Η χλωρίδα αποτελείται από πλήθος σπάνιων και ενδημικών φυτών, όπως πικροκαστανιά, Centaurea Awlowskii, Silene Ntonsa, Onosma Epiroticum, Lilium Chalcedonicum, Valeriana Epirotica, Lilium Candidum, Campanula Hawkinsiana κ.λ.π.
Πανίδα: Στον εθνικό δρυμό του Βίκου ζουν λιγοστές αρκούδες, λύγκες, αγριογούρουνα, λύκοι, ζαρκάδια, αγριόγιδα και αγριόγατοι. στους ποταμούς ζουν 7 διαφορετικά είδη ψαριών (πέστροφες, τσιρόνια, μπριάνες κ.ά.), το θηλαστικό βίδρα, 19 είδη αμφίβιων και ερπετών, προνύμφες και έντομα του νερού. Στην ορνιθοπανίδα της περιοχής ανήκουν 110 περίπου είδη πουλιών, όπως σταυραετοί, χρυσογέρακες, χρυσαετοί, πετρίτσες, φιδαετοί, νεροκότσυφες, μαυροτσικλιτάρες, παπαδίτσες, κ.λ.π.
Διαμονή: Τα Ζαγοροχώρια παρουσιάζουν μεγάλη τουριστική ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία και προσφέρουν δυνατότητα παραμονής καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Εθνικός δρυμός Σουνίου
Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Αττικής, 50 χλμ. από την Αθήνα, βόρεια του ακρωτηρίου. Ο πυρήνας είναι μόνο 5.250 στρέμματα, ενώ η περιφερειακή ζώνη 42.500 στρέμματα και περιλαμβάνει τα χωριά Άγιος Κωνσταντίνος και Λεγρενά. Ο δρυμός αυτός παρουσιάζει κυρίως γεωλογικό και ιστορικό ενδιαφέρον λόγω των μεταλλείων που σώζονται από την ιστορική εποχή και των οικισμών της παλαιολιθικής και της νεολιθικής περιόδου, που ανακαλύφθηκαν στο σπήλαιο "Κίτσος", 2 χλμ. από τον Άγιο Κωνσταντίνο, μαζί με απολιθώματα πολλών φυτών. Στην περιοχή του Σουνίου έχουν καταμετρηθεί 100 διαφορετικά είδη ορυκτών.
Βλάστηση-χλωρίδα: Η χλωρίδα της περιοχής δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. τη βασική βλάστηση αποτελούν διάφορα είδη θάμνων (μεσογειακή μακία), πευκοδάση του είδους Pinus Halepensis, φρύγανα, πουρνάρια, ρείκια και λίγα κυπαρίσσια.
Η χλωρίδα περιλαμβάνει, επίσης, μερικά ενδημικά φυτά της περιοχής (κενταύρια η λαυρεωτική, κενταύρια η αττική), ενδημικά της Ελλάδας (κενταύρια ο ραφανίσκος, δίανθος ο πριονόφυλλος, ονοβρυχίς η εβενοειδής) και διάφορα άλλα είδη, λ.χ. κυκλάμινα, ανεμώνες και παπαρούνες.
Πανίδα: η πανίδα στον εθνικό δρυμό είναι πολύ περιορισμένη λόγω της τουριστικής και οικιστικής εκμετάλλευσης της γύρω από το δρυμό περιοχής. υπάρχουν μόνο λαγοί, κουνάβια, αλεπούδες, σαύρες και φίδια. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει γεράκια, τσαλαπετεινούς, κουκουβάγιες και πολλά μικρά πουλιά.
Εθνικός δρυμός Πρεσπών
Ο εθνικός δρυμός Πρεσπών βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας και ανήκει στο νομό Φλώρινας. Αποτελεί φυσικό σύνορο μεταξύ Ελλάδας, πρώην Γιουγκοσλαβίας και Αλβανίας. Περιλαμβάνει τα ελληνικά τμήματα των λιμνών Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα και το φυσικό ανάχωμα που τις χωρίζει και οριοθετείται από τις κορυφές των βουνών Βαρνούς (2.334 μ.) και Τρικλάριο (1.749 μ.). Ο πυρήνας έχει έκταση 49.120 στρέμματα και χωρίζεται σε δύο τμήματα: το πρώτο (49.000 στρέμ.) περιλαμβάνει το ελληνικό τμήμα της Μικρής Πρέσπας και τους γύρω καλαμιώνες, ενώ το δεύτερο περιλαμβάνει 120 στρέμματα γύρω από το εκκλησάκι του Άι-Γιώργη στο χωριό Ψαράδες, με συστάδες αιωνόβιων κωνοφόρων. Η Μικρή Πρέσπα, με μέσο υψόμετρο 853 μ. και μέγιστο βάθος 8 μ., εκτείνεται σε 48.000 στρέμ., από τα οποία τα 5.000 ανήκουν στην Αλβανία και τα 43.000 στην Ελλάδα. Μέσα σε αυτήν βρίσκονται δύο νησάκια, ο Άγιος Αχίλλειος και το Βιδρονήσι (ή Βιτρινέτσι).
Αποτελεί έναν από τους 11 ελληνικούς υγροβιότοπους διεθνούς σημασίας, σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση που υπογράφτηκε στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν το 1971. Η περιφερειακή ζώνη του δρυμού έχει έκταση 212.000 στρέμ., από τα οποία τα 40.000 ανήκουν στην ελληνική επικράτεια. περιλαμβάνει το ελληνικό τμήμα της Μεγάλης Πρέσπας και εκτάσεις στα δυτικά και ανατολικά του πυρήνα. Η Μεγάλη Πρέσπα έχει μέγιστο βάθος 55 μ., μέσο υψόμετρο 853 μ. και συνολική έκταση 200.000 στρέμ. περίπου, από τα οποία τα 38.000 ανήκουν στην Ελλάδα.
Στην περιοχή των Πρεσπών και του δρυμού υπάρχουν 12 χωριά (Βροντερό, Πύλη, Ψαράδες, Άγιος Αχίλλειος, Μηλιώνα, Πλατύ, Λαιμός, Λευκώνας, Οξυά, Καρυές, Καλλιθέα και Μικρολίμνη). Ο εθνικός δρυμός Πρεσπών είναι ο μοναδικός στη χώρα μας που το κύριο στοιχείο του είναι υδάτινο. Ανακηρύχτηκε Τόπος Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους το 1977.
Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2008
ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ
«ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ»
ΤΟ ΔΑΣΟΣ
Το «Δάσος» δεν είναι μόνο δέντρα και θάμνοι. Είναι ένα πολυσύνθετο οικολογικό σύστημα, με δική του ζωή και λειτουργίες που συνυπάρχουν αρμονικά σε μια περιοχή. Είναι ένα φυσικό αγαθό με πολύπλευρη σημασία και ανυπολόγιστη αξία για τον άνθρωπο. Είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος με τεράστιες και ανεξάντλητες δυνατότητες στην περιβαλλοντική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη ενός τόπου, πού συντελεί στη δημιουργία καλλίτερων συνθηκών ζωής. Είναι ο «Κύριος Ρυθμιστής της Βιολογικής ισορροπίας στην Φύση» .
Γενικά, τα οφέλη που προσφέρει το δάσος στον άνθρωπο είναι πολλά και ποίκιλλα. Πρώτα - πρώτα, τα διάφορα δασικά προϊόντα με σημαντικότερο το ξύλο, που με την κατάλληλη μηχανική και χημική επεξεργασία μετατρέπεται σε πολυάριθμα χρήσιμα για τον άνθρωπο προϊόντα. Εκτός όμως , από τα άμεσα υπάρχουν και τα έμμεσα οφέλη καθώς το δάσος προστατεύει το έδαφος από την διάβρωση, συγκρατεί το έδαφος με το ριζικό σύστημα των φυτών του και δεν επιτρέπει διαβρωτικά φαινόμενα και κατολισθήσεις. Η αποψίλωση του δάσους οδηγεί σε πλύσιμο του εδάφους, διάβρωση και τελικά πλημμύρες, αφού το νερό της βροχής ή των ρεμάτων δεν μπορεί να συγκρατηθεί και ρέει με μεγάλη δύναμη (Το φύλλωμα μπορεί να συγκρατήσει μέχρι και 3 χιλιοστά ή μέχρι και το 50% της βροχής ενώ ένα πολύ μικρό μέρος απορρέει επιφανειακά -περίπου 10-20%- αποτρέποντας έτσι το σχηματισμό πλημμύρων. Παράγει το απαραίτητο για τη ζωή οξυγόνο και δημιουργεί υγιεινές συνθήκες διαβίωσης και ευκαιρίες για αναψυχή και απασχόληση. Επιδρά ευεργετικά στο περιβάλλον, αμβλύνει τις ακραίες θερμοκρασίες, δημιουργεί υγιεινό και ευχάριστο κλίμα και συμβάλλει στη διατήρηση βιολογικής ισορροπίας στη φύση.Εξασφαλίζει τροφή, στέγη και προστασία στα άγρια ζώα και αποτελεί μεγάλο τροφοδότη τής κτηνοτροφίας προσφέρει εργασία και συμβάλλει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η σημαντικότερη όμως προσφορά του δάσους είναι η επίδρασή του στους ανανεούμενους πλουτοπαραγωγικούς φυσικούς πόρους, μέσα στους οποίους περιλαμβάνεται και το νερό,με το ποιο και θα ασχοληθούμε. Είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος εξαρτάται άμεσα και απόλυτα από το νερό. Το χρησιμοποιεί για τον εαυτό του και τα ζώα του, για άρδευση των καλλιεργειών, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και για πολλές άλλες χρήσεις. Από πού όμως αντλεί ο άνθρωπος το νερό; Το νερό αντλείται από τα υδάτινα αποθέματα του πλανήτη μας, τα οποία δημιουργούνται και συντηρούνται μέσα από διαδικασίες της φυσικής ανακύκλωσής τους, γνωστής ως "Υδρολογικός κύκλος".
Αν η διαδικασία του υδρολογικού κύκλου ήταν ομαλή, τα νερά της απορροής δεν θα προκαλούσαν ζημιογόνες επιδράσεις. Προβλήματα δημιουργούνται τόσο επειδή η εξέλιξη του κύκλου αυτού εμφανίζεται στο χρόνο ακανόνιστη, όσο και από την συνεχή υποβάθμιση και καταστροφή των δασών που αποτελούν την προστατευτική ασπίδα των εδαφών του ορεινού χώρου. Τα γεγονότα αυτά κάνουν τα υδάτινα ρεύματα να παρουσιάζουν:
1) Αιφνίδια περίσσια νερού που οδηγεί σε πλημμύρες και
2) Μακρά ξηρασία που προκαλεί λειψυδρία και στερεύει τα υδάτινα ρεύματα, τα κάνει δηλαδή "Ξηριάδες". Πλημμύρες και λειψυδρίες αποτελούν το δίπτυχο της ζημιογόνας δράσης του νερού που κυκλοφορεί και προκαλούν σοβαρά προβλήματα στη ζωή μας. Το κύκλωμα της κίνησης του νερού στον πλανήτη μας (εξάτμιση, συμπύκνωση υδρατμών, βρόχινα νερά, διήθηση και επιφανειακή ροή νερών) αποτελεί το βασικό παράγοντα για τη διαμόρφωση και την ύπαρξη της ζωής μας.
Η φύση προέβλεψε και στην περίπτωση αυτή την ισορροπία και έταξε το δάσος στο ρόλο της προστασίας των ορεινών και επικλινών εδαφών με την κομοστέγη του και με το πλέγμα των ριζών του να ενεργούν ανασταλτικά στην καταλυτική δράση των νερών. Τα βρόχινα νερά με κανονικές υδρονομικές συνθήκες αποτελούν ευλογία Θεού, που όμως μετατρέπονται σε αχαλίνωτες δυνάμεις συμφοράς και καταστροφής, όταν η υδρονομική ισορροπία ανατρέπεται με την καταστροφή του δάσους. Όταν λοιπόν τα βρόχινα νερά προσκρούουν με ορμή στα γυμνά εδάφη, κατακερματίζουν επιφανειακά το έδαφος, το παρασύρουν και το διαποτίζουν σε βάθος, με συνέπεια να χαλαρώνεται η συνοχή των μορίων του και η συνάφεια των με το μητρικό πέτρωμα. Αποτέλεσμα της επιφανειακής αυτής χαλάρωσης είναι η πλύση και η διάβρωση των εδαφών, η οποία τελικά επιφέρει τις ολισθήσεις και τις κατακρημνίσεις τεράστιων όγκων εδάφους. Τα παρασυρόμενα υλικά μεταφέρονται στις πεδινές περιοχές, όπου αποτίθενται τα χονδρόκοκα υλικά ή στη θάλασσα, όπου μεταφέρονται τα λεπτόκοκα υλικά. Τα υλικά που εναποτίθενται στον πεδινό χώρο φράζουν πολλές φορές τις κοίτες των χειμάρρων και δημιουργούν τις καταστρεπτικές πλημμύρες. Επειδή τα νερά δεν βρίσκουν διέξοδο, κατακλύζουν τελικά πολύτιμα γεωργικά εδάφη, καταστρέφουν εγγειοβελτιωτικά έργα, γέφυρες, δρόμους, έργα πολιτισμού ή το χειρότερο επιχώνουν πολύτιμες τεχνητές λίμνες υδροηλεκτρικών έργων με συνέπεια να χάνονται για πάντα οι ελάχιστες κατάλληλες για το σκοπό αυτό θέσεις.
Όταν όμως ένα δάσος καταστρέφεται έχουμε τεράστιες, ανεπανόρθωτες, ανυπολόγιστες συνέπειες στο περιβάλλον, στην οικονομία, στη ζωή μας.Υποβαθμίζεται γενικά το περιβάλλον , οι οικολογικές συνθήκες χειροτερεύουν και μπορούν να κάνουν δύσκολη τη δημιουργία και πάλι δασών και να επιφέρουν ανεπανόρθωτη και επικίνδυνη διατάραξη της βιολογικής ισορροπίας.Οι βροχές (ανάλογα με το ανάγλυφο του εδάφους) αυξάνονται από τα δάση μέχρι 6% ενώ η βροχοομίχλη μπορεί να ξεπεράσει και το ετήσιο ύψος βροχής. Ενισχύει τα υπόγεια νερά.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Το δάσος με την παρουσία του και μόνο αποτρέπει τη δημιουργία όλων των ανωτέρω φαινομένων, αλλά το σημαντικότερο, αποτελεί τον ρυθμιστή της υδρονομίας. Συμπερασματικά, η καταστροφή των δασών στον ορεινό χώρο συνεπάγεται και την ανατροπή του υδρολογικού κύκλου, γιατί χρονικά την καταστροφή του δάσους ακολουθεί η παράσυρση και η έκπλυση των εδαφών, η σκελετοποίηση και αγονοποϊηση των εκτάσεων, η προοδευτική εξαφάνιση της βλάστησης και κατ' επέκταση της πανίδος και τέλος η μείωση του διηθούμενου βρόχινου νερού. Τελικό αποτέλεσμα των παραπάνω φυσικών φαινομένων είναι η ερήμωση ολόκληρων περιοχών.
Το θέμα έτσι, αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία καθώς τα Δάση σήμερα, καλύπτουν μόνο το 12% περίπου της συνολικής μας έκτασης. Η έννοια της «Προστασίας του Περιβάλλοντος» δεν είναι πλέον μια θεωρητική προσέγγιση με ολοκληρωμένα ή μη κρατικά προγράμματα που συμμετέχουν ενεργά στον ευρύτερο τομέα της Δασοπροστασίας, αλλά και οι φιλότιμες προσπάθειες κάθε Έλληνα πολίτη που σπεύδει εθελοντικά στο έργο των εμπρηστών, για να περισώσει με κάθε τρόπο κάποια στρέμματα Δάσους. Είναι η ευγενική προσφορά εκείνων που έμμεσα ή άμεσα βοηθούν στην οικονομία της χώρας και προσπαθούν να επιβιώσουν, καθώς κάθε Πυροσβεστική περίοδος αφήνει πίσω της τεράστιες οικολογικές καταστροφές που προκαλούν «Δέος -Λύπη - Στεναγμό». Η προστασία των Δασών, αποτελεί πλέον, ένα Εθνικό θέμα που αντιμετωπίζεται όχι μονοδιάστατα και αποσπασματικά, αλλά με σύνεση, υπευθυνότητα και ουσιαστικές λύσεις που θα προέρχονται από τον συνδυασμό όλων γενικά των γεγονότων. Ο φάκελος «Περιβάλλον & Ζωή» χρειάζεται ν' αναθεωρηθεί σε νέα βάση, σαν μία από τις πλέον πρωταρχικές πτυχές της ακαταλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας που συνδέεται άμεσα με την διαρκώς αυξανόμενη «Διάβρωση - Αποσάθρωση» των ορεινών εδαφών της χώρας μας .
Το Δάσος είναι Υγεία - Πλούτος - Πολιτισμός και πρέπει να σωθεί. Το Δάσος, είναι, το Μέλλον που όλοι θέλουμε. Σύντομα όμως, εάν δεν προσέξουμε θα γίνει Παρελθόν διότι οι ευθύνες του ανθρώπου για την καταστροφή του ανέρχονται στο 98 %, και αναλυτικά παρουσιάζονται με τις αιτίες που είναι η αμέλεια του που πλησιάζει το 38 % οι εμπρησμοί και οι άλλες αιτίες αγγίζουν το 60 %.. Η κατασκευή μεγάλων αντιπλημμυρικών έργων, καθώς και υδρονομικών έργων δεν αποδίδει κανένα αποτέλεσμα, αν δεν γίνουν ευρύτατες αναδασώσεις στα ορεινά, αν δηλαδή δεν καταπολεμηθεί η πλημμυρογέννεση στην απαρχή της εκδήλωσής της. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να υποστούμε τον αφορισμό του σοφού LΙEBIG που έλεγε: "Λαός ο οποίος αφήνει τις ύλες που γονιμοποιούν τις γαίες του να μεταφέρονται στη θάλασσα είναι αναγκασμένος να τις ακολουθήσει και να μεταναστεύσει".
«Χάσαμε έναν σημαντικό σύμμαχο ενάντια στη ρύπανση»
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Τυπική περίπτωση υποβάθμισης του δάσους και πλημμυρογέννεσης αποτελεί δυστυχώς η Ελλάδα. Η χώρα μας είναι ορεινή κατά 80% και με κατεστραμμένα τα δάση της στα 3/4 του ορεινού της όγκου αντιμετωπίζει δυστυχώς τραγικές επιπτώσεις, οι οποίες αναλυτικά συνοψίζονται στα κατωτέρω: α) Αντιμετωπίζει 1.800 χείμαρρους οι λεκάνες των οποίων καλύπτουν έκταση σαράντα εκατομμύρια στρέμματα. Υπολογίζεται ότι από τον ορεινό μας χώρο αποσπώνται με τα ρέοντα νερά και μεταφέρονται προς τα πεδινά και τη θάλασσα ενενήντα εκατομμύρια κυβικά μέτρα φερτές ύλες το χρόνο. Έτσι η παραγωγική έκταση του ορεινού χώρου μειώνεται συνεχώς και επιφάνεια 25 εκατομμυρίων περίπου στρεμμάτων ετησίως εκπλύνεται και αγονοποιείται. β) Αντιμετωπίζει τεράστια έξοδα για την αποκατάσταση των ζημιών από τις πλημμύρες στα πεδινά εδάφη και γ) Προβαίνει στην εκτέλεση πολυδάπανων έργων, είτε δομικών για τη συγκράτηση υλικών και εδαφών, είτε φυτοκομικών για την κάλυψη των λεκανών και την αποκατάσταση της ισορροπίας σ' αυτές.
Η χώρα μας δέχεται σημαντικά ύψη κατακρημνισμάτων και μάλιστα βροχών με έντονη ραγδαιότητα. Παράλληλα το 99,5% της επιφάνειας της Ελλάδας βρίσκονται σε υψόμετρα κάτω των 1.800 μέτρων δηλαδή κάτω από τα φυσικά δασοόρια, και συνεπώς η χώρα μας θα μπορούσε να καλύπτεται πλήρως από δάση. Είναι δηλαδή το φυσικό μας περιβάλλον πολύ πιο ευνοϊκό σε σχέση με άλλες ορεινές χώρες της Ευρώπης, των οποίων σημαντικά τμήματα βρίσκονται πάνω από τα δασοόρια ή ακόμη και μέσα στην ζώνη του αιωνίου χιονιού, όπως για παράδειγμα η Αυστρία, η Ελβετία, η Βόρεια Ιταλία. Είναι όμως άραγε το Ελληνικό δάσος επαρκές και καλής ποιότητας για να ασκήσει την προστατευτική και υδρολογική προσφορά του; Δυστυχώς οι έντονες ανθρωπογεννείς επιδράσεις και κυρίως οι πυρκαγιές έχουν καταστήσει το Ελληνικό δάσος ανεπαρκές και κακής ποιότητας και ως εκ τούτου η υδρολογική και προστατευτική προσφορά του είναι περιορισμένη.
ΤΟ ΞΕΡΑΤΕ ΟΤΙ...
Το νερό από το δάσος έχει ευνοϊκότερη αντίδραση pH, μειωμένη συγκέντρωση αμμωνιακών και νιτρικών αλάτων και περισσότερα ωφέλιμα ιόντα ορυκτών ουσιών, και το σπουδαιότερο, πολύ λιγότερα κολοβακτηρίδια, π.χ. σε ένα λίτρο νερό από υπαίθριο περιβάλλον βρέθηκαν 920 σπόρια κολοβακτηριδίων ενώ από δάσος δρυός μόνο 9. Σε δάσος φυλλοβόλων δένδρων παρατηρήθηκε διάβρωση 5 κιλά σε ένα στρέμμα, σε αναδάσωση με πεύκα 1 κιλό ενώ σε γεωργικό έδαφος 1.000 κιλά και σε βοσκότοπο 80 κιλά.
Στη χώρα μας η καταστροφή από τη διάβρωση υπολογίζεται σε 50.000 - 100.000 στρεμ. το χρόνο δηλ. χάνουμε σε έκταση όση είναι η έκταση ενός μικρού νησιού μας. Εμποδίζει την εξάτμιση του εδάφους και αυξάνει την υγρασία του.
Η μείωση της εξάτμισης του εδάφους κάτω από το δάσος φθάνει το 40-50% εκείνης του εξωδασικού εδάφους. Έτσι έχουμε και αυξημένη υγρασία στο έδαφος του δάσους (μέχρι και 24%).Δεν εξαντλεί το έδαφος και βοηθά στην δημιουργία εδάφους.
Με τις βιολογικές λειτουργίες του δάσους έχουμε την ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών.
Σε δάσος πλατύφυλλων δένδρων, από τα φύλλα που πέφτουν ενισχύεται το έδαφος με 250-450 κιλά ξηρή οργανική ουσία σε κάθε στρέμμα το χρόνο.
Η οργανική ουσία επίσης που παράγεται από την υποβλάστηση σε δάση φυλλοβόλων δένδρων φθάνει τα 20 κιλά ενώ σε δάση κωνοφόρων 100 κιλά τέφρα το χρόνο σε κάθε στρέμμα.
ΑΓΑΠΗΣΕ ΚΑΙ ΕΣΥ ΤΟ ΔΑΣΟΣ. ΜΠΟΡΕΙΣ!!!
ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2008
Πυρκαγιές Δασικές
ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ (ΔΑΣΙΚΕΣ)
ΓΕΝΙΚΑ:
Η χώρα μας , όπως είναι γνωστό, πάσχει από πυρκαγιές ετησίως και ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Πιστεύουμε πως, αν αυξήσουμε τα μέσα πυρόσβεσης, το φαινόμενο θα πάψει να υπάρχει, παρόλα αυτά , δε συμβαίνει. Άρα , στηριζόμαστε σ? αυτήν τη φιλοσοφία που όπως προείπαμε , δεν κάνει τις πυρκαγιές ανύπαρκτες. Όσο καλό εξοπλισμό κατέχουμε και όσο καλή οργάνωση και αν έχουμε, το καλοκαίρι η πρώτη φλόγα δημιουργείται σε μια φονική πυρκαγιά εξ' αιτίας των καιρικών συνθηκών που επικρατούν.
Η όξινη βροχή και τα προβλήματά της
Η όξινη βροχή είναι ένα μεγάλο οικολογικό πρόβλημα πάνω στη Γη μας. Αναγκάζει τα ψάρια και τα φυτά να πεθαίνουν στις λίμνες και τα ποτάμια. Επίσης προκαλεί ζημιά στον άνθρωπο, επειδή τρώει αυτά τα ψάρια και τα φυτά ενώ πίνει αυτό το νερό. Είναι ένα πρόβλημα που πρέπει όλοι να αντιμετωπίσουμε μαζί και να προσπαθήσουμε να το μειώσουμε. Εντούτοις η όξινη βροχή δεν είναι δημιουργεί μόνο αυτά τα προβλήματα. Προκαλεί πολλά ακόμη προβλήματα όπως είναι η δηλητηρίαση του αργιλίου. Η όξινη βροχή είναι λοιπόν θανάσιμη.
Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2008
Πυρκαγιές
Επιπτώσεις από ξηρασία και χιόνι
ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡ-ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ
Ανησυχητικές είναι οι προβλέψεις για τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Το ένα τρίτο της Γης θα γίνει έρημος μέχρι το 2100, επισημαίνουν κορυφαίοι Βρετανοί επιστήμονες, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου των Συντηρητικών.
Η ξηρασία, που θα εξαπλωθεί στη μισή επιφάνεια της Γης, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη, θα απειλήσει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, προειδοποιούν οι Βρετανοί ειδικοί, οι οποίοι προβλέπουν συνθήκες μεγάλης ξηρασίας για το ένα τρίτο του πλανήτη.
Αν και πρόκειται για μια από τις πλέον δυσοίωνες προγνώσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα εμφανίζονται επιφυλακτικοί: ίσως η πραγματικότητα να αποδειχθεί ακόμη χειρότερη, τονίζουν.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Χάντλεϊ του βρετανικού Γραφείου Μετεωρολογίας, προκάλεσαν έντονο προβληματισμό στις περιβαλλοντικές και ανθρωπιστικές οργανώσεις.
"Πρόκειται για θανατική καταδίκη για εκατομμύρια ανθρώπους. Θα οδηγήσει σε πρωτοφανή μεταναστευτικά κύματα, τα οποία οι φτωχές χώρες δε θα μπορούν να αντιμετωπίσουν" δηλώνει ο Άντριου Πέντλετον, της οργάνωσης Christian Aid.
Μαζί του συμφωνεί και ο Άντριου Σιμς, επικεφαλής του Προγράμματος Κλιματικών Αλλαγών στο New Economics Foundation.
"Θα υπονομευθούν όλοι οι τομείς ανθρώπινης δραστηριότητας στις αναπτυσσόμενες χώρες - οι καλλιέργειες, το σύστημα ασφαλούς υγιεινής, η διαθεσιμότητα νερού", τονίζει ο ίδιος.
Για την πραγματοποίηση της νέας μελέτης, η επικεφαλής Ελέανορ Μπούρκε και οι συνεργάτες της κατέγραψαν τις αλλαγές, που θα υφίσταται διεθνώς τις επόμενες δεκαετίες ο Δείκτης Ξηρασίας PDSI (Δείκτης Πάλμερ για τη Δριμύτητα της Ξηρασίας), με βάση τις προβλεπόμενες μεταβολές στις βροχοπτώσεις και τη θερμοκρασία, λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, η μέτρια ξηρασία, που τώρα καλύπτει ποσοστό της τάξεως του 25% στον πλανήτη, θα εξαπλωθεί στη μισή επιφάνεια της Γης μέχρι το 2100, ενώ έντονη ξηρασία - υπολογίζεται στο 8% σήμερα - θα καλύπτει το 40% του πλανήτη.
Την ίδια ώρα η ξηρασία θα εξαπλωθεί από το 3% στο 30% της επιφάνειας διεθνώς.
Το τελευταίο στοιχείο είναι αυτό που τρομάζει περισσότερο τους επιστήμονες.
"Μιλούμε για το 30% της επιφάνειας της Γης, το οποίο θα καταστεί ουσιαστικά μη κατοικήσιμο και μη καλλιεργήσιμο σε διάστημα μερικών δεκαετιών" επισημαίνει ο Μαρκ Λίνας, συγγραφέας του βιβλίου "High Tide", για τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η UNICEF απευθύνει έκκληση, καθώς η μεγάλη ξηρασία απειλεί την Αιθιοπία
| Η Ayan Abdi (αριστερά), κρατά το μωρό της την Asma και η άλλη της κόρη, η 13χρονη Fatuma, κρατά το δίδυμο αδελφό της Asma που είναι βαριά υποσιτισμένος στην υποστηριζόμενη από τη UNICEF μονάδα θεραπευτικής υποστήριξης στο νοσοκομείο της Gode στην Αιθιοπία Ένα από τα εκατοντάδες πτώματα βοοειδών που μολύνουν την εξοχή γύρω από το Denan, μια πόλη στην χτυπημένη από την ξηρασία περιοχή Somali της Αιθιοπίας. | Δύο μικρά μωρά στην αγκαλιά της μητέρας και της αδελφής τους στο Νοσοκομείο της Gode, στο νοτιότερο άκρο της χτυπημένης από την ξηρασία περιοχής Somali της Αιθιοπίας. Με την πρώτη ματιά δεν φαίνεται ότι είναι δίδυμα. Η Asma είναι μικρή για την ηλικία της, αλλά γουργουρίζει όπως κάθε άλλο μωρό δύο μηνών. Ο αδελφός της Niman όμως είναι ακίνητος με το βλέμα απλανές, το δέρμα του τεντωμένο στο μικροσκοπικό προσωπάκι του. Η μεγάλη ξηρασία απειλεί την περιοχή. Όλο και περισσότερα μωρά όπως ο Niman έρχονται στην υποστηριζόμενη από τη UNICEF μονάδα θεραπευτικής υποστήριξης του νοσοκομείου μετά την παρατεταμένη ξηρασία σε όλη την περιοχή, εξ αιτίας της πλήρους ανομβρίας σε δύο συνεχόμενες περιόδους εποχιακών βροχών. Η μητέρα του, η Ayan Abdi, περπάτησε πάνω από 200 χιλιόμετρα για να φέρει τα μωρά της από την κατάξερη περιοχή του Imay που κατοικούν, για να βρουν το πολύτιμο ειδικό θεραπευτικό γάλα για υποσιτισμένα παιδιά. Ο Niman είναι σε βαρύτερη κατάσταση από την αδελφή του, επειδή η μητέρα τους είναι τόσο αδύναμη που έχει αρκετό γάλα μόνο για ένα μωρό. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, δίνει το περισσότερο γάλα στο πρωτότοκο δίδυμο, που είναι το κορίτσι. «Έχασα ένα παιδί την τελευταία φορά που δεν ήλθαν οι βροχές, τώρα συμβαίνει ξανά.» λέει η Ayan, στη συνωστισμένη αίθουσα αναμονής μαζί με άλλες δώδεκα μητέρες και τα μικρά τους παιδιά. Υπολογίζεται πως 98.000 άνθρωποι πέθαναν κατά τη διάρκεια της τελευταίας μεγάλης ξηρασίας στην περιοχή Somali το 2000. Αυτή τη φορά υπάρχει ελπίδα πως μια παρόμοια εκτεταμένη καταστροφή μπορεί να αποφευχθεί. | |
| Η έκκληση της UNICEF. «Είμαστε στο πρώτο στάδιο μιας ξηρασίας που μπορεί να εξελιχθεί σε μια μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή,» λέει ο Bjorn Ljungqvist, εκπρόσωπος της UNICEF στη Αιθιοπία. «Η UNICEF, η κυβέρνηση και άλλοι συνεργάτες έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επείγουσας ανακούφισης, που ξεκινά από την μεταφορά νερού μέχρι και τη χρηματοδότηση πλήρως εξοπλισμένων κινητών υγειονομικών μονάδων. Τώρα που έχουμε δημοσιοποιήσει την έκκλησή μας έχουμε την δυνατότητα να επιτύχουμε - το κάναμε εγκαίρως. Όμως αν δεν βρούμε τη συμπαράσταση που χρειαζόμαστε, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά. Όπως συμβαίνει κάθε φορά, οι γυναίκες και τα παιδιά θα πληρώσουν το τίμημα.» Συνολικά, πάνω από 1.750.000 άνθρωποι στην Αιθιοπία αγωνίζονται να επιβιώσουν χωρίς επαρκή διατροφή και υγειονομική φροντίδα. Πάνω από 737.000 άνθρωποι χρειάζονται επειγόντως εφοδιασμό με νερό. Πάνω από 56.000 παιδιά κάτω των 5 ετών αντιμετωπίζουν τον υποσιτισμό στις περιοχές Somali και Oromiya της νότιας Αιθιοπίας αυτή τη στιγμή - αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί κατακόρυφα καθώς η ξηρασία επιδεινώνεται. Η UNICEF ξεκίνησε την παροχή έκτακτης βοήθειας. Η UNICEF επίσης ξεκινά μια εκστρατεία κατά της ιλαράς που προβλέπεται να φθάσει σε 750.000 παιδιά κάτω των 5 ετών. Υπάρχουν επίσης σχέδια για την ανακατασκευή 20 γεωτρήσεων για να εξασφαλισθεί πως οι παρεμβάσεις στον τομέα της παροχής νερού θα έχουν μακροπρόθεσμα οφέλη. Η έκκληση για την Αιθιοπία είναι μέρος της ευρύτερης έκκλησης "Ανθρωπιστική Δράση 2006" της UNICEF για υποστήριξη προγραμμάτων έκτακτης βοήθειας σε 29 χώρες και περιοχές σε όλο τον κόσμο. GODE Αιθιοπία, 26 Ιανουαρίου 2006
ΧιόνιΈνα είδος υετού που αποτελείται κατά 100% από παγοκρυστάλλους σε μορφή χιονονιφάδων. Το χιόνι (καθαρεύουσα η χιών) δημιουργείται μεταξύ, κάτω, ή πάνω από τα στρώματα των νεφών, ανάλογα του πλάτους και της θερμοκρασίας των νεφών, από τη συμπύκνωση των υδρατμών σε θερμοκρασία κατώτερη του σημείου πήξεως αλλά με πολύ βραδύ ρυθμό. Έτσι το χιόνι αποτελείται από κρυστάλλους πάγου, που ενωμένοι μεταξύ τους χαλαρά σχηματίζουν τις λευκές και ελαφρές χιονονιφάδες. Μεγάλες ποσότητες σχηματίζονται στα ψηλά νέφη σε όλα τα πλάτη της Γης. Αν και είναι κοινότατο στους πόλους εν τούτοις σχηματίζεται περισσότερο στις βόρειες εύκρατες ζώνες επειδή ο αέρας περιέχει περισσότερη υγρασία. Στα πολικά όρη, οροπέδια αλλά και στα ψηλότερα όρη πέφτει σε μεγάλη ποσότητα, έκταση και βάθος ώστε η πίεση των τελευταίων στρώσεων μετατρέπει αυτό σε πάγο, σχηματίζοντας έτσι τους παγετώνες που στις πολικές περιοχές καλύπτουν χιλιάδες τετραγωνικά μίλια. Για πολλούς τοπογραφικούς και μετεωρολογικούς λόγους οι χιονοπτώσεις ποικίλλουν σημαντικά στις κορυφές των βουνών ακόμα και αν είναι στον ίδιο παράλληλο. Τα όρια του «διαρκούς χιονιού», στις κορυφές, είναι από 300μ. υψόμετρο σε γεωγραφικό πλάτος 70°, 1.500μ. σε 60°, 2.100μ σε 50°, 3.000μ σε 40°, 3.900μ. σε 30°, 4.500 σε 20° και 5.100μ. στον Ισημερινό. Χιονονιφάδες, Wilson Bentley, 1902 Τα κρυσταλλικά συσσωματώματα των νιφάδων του χιονιού είναι κατά το πλείστον διαφανή με στιλπνές έδρες που αντανακλούν το φως και παρουσιάζουν μάζα λευκή. Το μέγεθος των κρυστάλλων τους είναι 0.25 - 13 χιλιοστά (mm) και πέφτουν μεμονωμένα ή ενωμένοι σε νιφάδες που σχηματίζονται συνήθως σε ήρεμη χιονόπτωση με θερμοκρασία εδάφους Ο° C ή χαμηλότερη. Τα λίαν ψυχρά νέφη σχεδόν πάντα είναι ξερά σε αντίθεση με τα θερμότερα νέφη (τα χαμηλότερα) που περιέχουν περισσότερη υγρασία και έχουν την τάση να παρασκευάζουν τους μεγαλύτερους, ταχέως αυξανόμενους και διακλαδιζόμενους κρυστάλλους. Γενικά τα σχήματα των κρυστάλλων του χιονιού ανήκουν στον εξαγωνικό σύστημα με επικράτηση των αστεροειδών μορφών με έξι ακτίνες. Η ομορφιά και ο πλούτος τους έλκυσε τη προσοχή και το θαυμασμό των μελετητών του χιονιού από τους αρχαίους χρόνους μέχρι και σήμερα και αποδεδειγμένα θεωρείται ότι υπερτερούν σε τελειότητα και ποικιλία των κρυστάλλων οποιουδήποτε ορυκτού είδους. Από το χιόνι πολλές οι ωφέλειες αλλά και οι καταστροφές. Διατηρεί τη θερμότητα του εδάφους και προστατεύει τη βλάστηση, από τη τήξη του παρέχει άφθονο ύδωρ που τροφοδοτεί ποτάμια και χείμαρρους. Στις πολικές περιοχές και στις κορυφές προσφέρεται θαυμάσια στην επικοινωνία και μεταφορά ειδών με έλκηθρα. Συνθλιβόμενο και μετατρεπόμενο σε πάγο συντελεί τα μέγιστα στη διάβρωση του εδάφους μετατρέποντας τους βράχους σε χώμα και διανοίγοντας ρυάκια και όχθες ποταμών. Αλλά και η γρήγορη τήξη του δημιουργεί επικίνδυνες πλημμύρες, η άφθονη πτώση του φράζει δρόμους και διακόπτει συγκοινωνίες, εκ του βάρους του δημιουργεί θραύση δένδρων και δικτύων, ενώ ακόμη σε πλαγιές εκ του βάρους του δημιουργεί χιονοστιβάδες που κατερχόμενες προξενούν καταστροφές. Στις περισσότερες όμως των περιπτώσεων στη γεωργία το χιόνι είναι ωφέλιμο. Καταστρέφει παράσιτα, τα ποώδη φυτά δεν βλάπτονται και γενικά τα χειμερινά σιτηρά και τα κτηνοτροφικά ψυχανθή καλυπτόμενα από το χιόνι προστατεύονται από τους παγερούς ανέμους. Δημιουργεί βραδεία απορρόφηση και αποθήκευση από τη τήξη ύδατος, όπου και χαρακτηριστική η εμπειρία στις ελαιοκομικές περιφέρειες ότι μετά βαρύ χειμώνα με άφθονες χιονοπτώσεις είναι πλούσια η σοδειά. Τέλος δεν θα πρέπει να λησμονείται και η μεγάλη προσφορά του στον αθλητισμό, στα χιονοδρομικά κέντρα και στον τουρισμό.
| ||
